Ορισμός
Τα αντιθυρεοειδικά αντισώματα είναι αυτοαντισώματα που στρέφονται κατά κάποιων αντιγόνων του θυρεοειδούς αδένα. Τα αντιγόνα αυτά είναι κυρίως η θυρεοειδική υπεροξειδάση (TPO), η θυρεοσφαιρίνη (TG), και ο υποδοχέας της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH-R). Αποτέλεσμα της δράσης των αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων είναι η υπερπαραγωγή θυρεοειδικών ορμονών (θυρεοτοξίκωση) ή μειωμένη σύνθεση τους και καταστροφή του αδένα (υποθυρεοειδισμός). Τα αντισώματα κατά της θυρεοειδικής υπεροξειδάσης (ABTPO) ανήκουν κυρίως στην τάξη IgG και στρέφονται κατά της TPO. Η ΤΡΟ αποτελεί βασικό ένζυμο των θυρεοειδικών κυττάρων καθώς καταλύει την οξείδωση του ιωδίου, τη ιωδίωση των αμινοξικών καταλοίπων τυροσίνης της θυρεοσφαιρίνης και τη σύνδεση των ιωδιωμένων τυροσινών για την παραγωγή των ορμονών Τ3 και Τ4.
Δράση
Η υπεροξειδάση του θυρεοειδούς (TPO) είναι το μείζον συστατικό μίας πρωτείνης που είναι γνωστή ως μικροσωμιακό αντιγόνο του θυρεοειδούς. Το ένζυμο TPO βρίσκεται στα κύτταρα του Θυρεοειδούς και οξειδώνει τα ιόντα Ιωδίου, με αποτέλεσμα να ευνοείται η ένωση τους με το αμινοξύ Τυροσίνη, το οποίο βρίσκεται στο υπόστρωμα της θυρεοσφαιρίνης (Thyroglobulin- Tg).
Οι συνδυασμοί που προκύπτουν από την ένωση της τυροσίνης με ένα ή δύο μόρια ιωδίου, μας οδηγούν στη δημιουργία της MIT (Μονο-Ιωδινομένης Τυροσίνης) και της DIT (Δι-Ιωδινομένης Τυροσίνης). Από την ένωση δύο μορίων DIT προκύπτει η δημιουργία της Τ4 (με 4 άτομα Ιωδίου), ενώ μια DIT και μια ΜΙΤ δημιουργούν την Τ3 (με 3 άτομα Ιωδίου).
Τα αντισώματα ΑΒΤΡΟ ενεργοποιούν το συμπλήρωμα και πιστεύεται ότι ενέχονται σημαντικά στη δυσλειτουργία του θυρεοειδούς και την παθογένεση του υποθυρεοειδισμού.
Σκοπός
Ο έλεγχος των αντισωμάτων κατά της θυρεοειδικής υπεροξειδάσης (ABTPO) χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με την εξέταση των αντιθυρεοσφαιρινικών αντισωμάτων (anti-TG) και των αντισωμάτων κατά του υποδοχέα της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSI) για την διάγνωση και επιβεβαίωση των αυτοάνοσων νοσημάτων του θυρεοειδούς που σχετίζονται με την υπερέκκριση ή την μειωμένη παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών.
Παραγγελία εξέτασης επί συμπτωμάτων
Τα αυτοάνοσα νοσήματα του θυρεοειδούς που εκφράζονται μέσω της ανόδου των αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων είναι η νόσος Hashimoto, η νόσος Graves, η θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό και ο νεογνικός υποθυρεοειδισμός.
Τα συμπτώματα της νόσου Hashimoto είναι:
- Αύξηση βάρους
- Δυσανεξία στο ψύχος
- Μείωση εφίδρωσης, ξηροδερμία
- Βραδυκαρδία
- Δυσχέρεια στην κίνηση, ομιλία, σκέψη
- Απώλεια μνήμης, συγκέντρωσης
- Λήθαργος, υπνηλία
- Πτώση των άνω βλεφάρων
- Δυσκοιλιότητα
- Οιδηματώδες προσωπείο και άκρα
Τα συμπτώματα της νόσου Graves είναι:
- Απώλεια βάρους
- Δυσανεξία στη ζέστη
- Αυξημένη εφίδρωση
- Υπερκινητικότητα, τρόμο
- Υψηλός καρδιακός ρυθμός
- Μυική αδυναμία
- Διάρροιες
- Εξόαφθλμος και περικογχικό οίδημα
Τα συμπτώματα του συγγενή υποθυρεοειδισμού περιλαμβάνουν:
- Κοντό ανάστημα
- Ανεπαρκής αύξηση
- Διανοητική καθυστέρηση (κρετινισμός)
Τα συμπτώματα στη θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό εκδηλώνονται αντίστοιχα με τις φάσεις υπερλειτουργίας και υπολειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα.
Συσχετιζόμενες καταστάσεις
Στα νοσήματα του θυρεοειδούς με αυξημένα επίπεδα ΑΒΤΡΟ περιλαμβάνονται:
- Θυρεοειδίτιδα Hashimoto: Πρόκειται για σύνδρομο υπολειτουργίας του αδένα με συνεπακόλουθο την ανεπαρκή έκκριση των θυρεοειδικών ορμονών. Αποτελεί το συχνότερο αίτιο υποθυρεοειδισμού και χαρακτηρίζεται από οζώδη διόγκωση του αδένα. Συχνά συνυπάρχει με άλλα αυτοάνοσα. Εργαστηριακά χαρακτηρίζεται από μειωμένα επίπεδα Τ3, Τ4, υψηλά επίπεδα ΤSH, φυσιολογική ΤBG και παρουσία αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων κυρίως anti-TG και anti-TPO.
- Νόσος Graves: Η νόσος αναφέρεται στη συμμετρική διόγκωση και υπερλειτουργία όλου του αδένα. Αποτελεί το πιο συχνό αίτιο θυρεοτοξίκωσης και προσβάλει κυρίως νεαρά γυναίκες. Εργαστηριακά χαρακτηρίζεται από αυξημένα επίπεδα Τ3, Τ4, μειωμένη TSH στη πρωτοπαθή νόσο Graves-αυξημένη ΤSH στην δευτεροπαθή, φυσιολογική TBG και παρουσία αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων κυρίως ΤSI.
- Νεογνικός υποθυροειδισμός: Σπάνια κατάσταση που οφείλεται στην μεταφορά αντιθυρεοειδκών αντισωμάτων από τη μητέρα μέσω του πλακούντα. Εργαστηριακά χαρακτηρίζεται από μειωμένα επίπεδα Τ4, αυξημένη TSH, φυσιολογική TBG και παρουσία αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων, κυρίως TSI.
- Θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό: Συμβαίνει σε γυναίκες που έχουν γεννήσει. Έχει μία πρώτη φάση υπερθυρεοειδισμού διάρκειας 2-4 μηνών, όπου ο θυρεοειδής καταστρέφεται και απελευθερώνονται στο αίμα σε μεγάλες ποσότητες θυρεοειδικές ορμόνες (Τ3 και Τ4) και μία δεύτερη φάση υποθυρεοειδισμού, όπου ο θυρεοειδής δεν παράγει αρκετές ορμόνες και η γυναίκα εμφανίζει ο βρογχοκήλη. Εργαστηριακά στη πρώτη φάση χαρακτηρίζεται από αυξημένα επίπεδα Τ3, Τ4, μειωμένη TSH και στην δεύτερη μειωμένα επίπεδα Τ3, Τ4, υψηλά επίπεδα ΤSH και παρουσία αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων.
Δείγμα
Προετοιμασία
Δεν απαιτείται συγκεκριμένη προετοιμασία.
Φυσιολογικές τιμές
0-60 U/ml
Σχετικές εξετάσεις
T3, FT3, T4, FT4, TSH, ANTI-TG, TSI, rT3 (ανάστροφη Τ3), TG, CT.
Περιορισμοί
Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, τα δείγματα ασθενών ενδέχεται να περιέχουν ετερόφιλα αντισώματα ή ανθρώπινα αυτο-αντισώματα ποντικού (ΗΑΜΑ), τα οποία μπορεί να δημιουργήσουν παρεμβολή.
Συνδυαστική ερμηνεία της εξέτασης
Αυξημένα επίπεδα ABTPO και εικόνα υποθυρεοειδισμού συνιστούν τη διάγνωση της νόσου Hashimoto.
Αυξημένα επίπεδα ABTPO και εικόνα υπερθυρεοειδισμού συνιστούν τη διάγνωση της νόσου Graves.
Σε ασθενείς με αυτοάνοση νόσο του θυρεοειδούς, υπάρχουν αντισώματα ABTPO σε σχεδόν όλους τους ασθενείς με θυρεοειδίτιδα Hashimoto και σε περισσότερο από 70% των ασθενών με νόσο του Graves.
Τι σημαίνει το αποτέλεσμα της εξέτασης και ποια η θεραπεία;
Μια αρνητική απάντηση σημαίνει πως δεν εντοπίστηκαν αντιθυρεοειδικά αντισώματα στον ορό του ασθενούς. Αν το αποτέλεσμα είναι θετικό για την παρουσία anti-TG, anti-TPO στον ορό αυτό σημαίνει πως ο εξεταζόμενος μάλλον πάσχει από θυρεοειδίτιδα Hashimoto. Στη θυρεοειδίτιδα Hashimoto ανευρίσκονται θετικά τα αντισώματα κατά της θυρεοειδικής υπεροξειδάσης και της θυρεοσφαιρίνης περίπου στο 70-90% των περιπτώσεων και σπανιότερα κατά του υποδοχέα της TSH (20% ανασταλτικά του υποδοχέα αντισώματα). Αν το αποτέλεσμα είναι θετικό για την παρουσία TSI (διεγερτικά για τον υποδοχέα αντισώματα) στον ορό αυτό σημαίνει πως ο εξεταζόμενος μάλλον πάσχει από νόσο του Graves. Στο 80% ατόμων με νόσο Graves ανευρίσκονται θετικά και τα αντισώματα anti-TPO αλλά δεν αποτελούν το αίτιο της νόσου. Η παρουσία anti-ΤΡΟ σε εγκύους μπορεί να εκδηλώσει θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό.
Σαφώς θετικά ΤΡΟ αντισώματα υψηλότερα από 200 U / ml είναι ενδεικτικά για την ύπαρξη της αυτοάνοσης θυρεοειδίτιδας Hashimoto.
Εάν ανιχνεύεται η παρουσία ΑΒΤΡΟ αλλά δεν υπάρχει διαταραχή της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα, αυτό σημαίνει ότι υπάρχει προδιάθεση για θυρεοειδοπάθεια.
Συνιστάται να προσδιορίζεται η τιμή της TSH σε ετήσια βάση, καθώς υπάρχει η πιθανότητα 5% ετησίως για την ανάπτυξη υποθυρεοειδισμού.
Λόγω της ιδιαίτερης σημασίας των ορμονών του θυρεοειδούς για την ανάπτυξη του εμβρύου, στις έγκυες γυναίκες με αυξημένα ΑΒΤΡΟ θα πρέπει να προσδιορίζεται τουλάχιστον μία φορά σε κάθε τρίμηνο της εγκυμοσύνης η τιμή της TSH.
Οι γυναίκες αυτές διατρέχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό.
Η συνύπαρξη δύο ή περισσότερων αυτοάνοσων νοσημάτων στον ίδιο ασθενή δεν παρατηρείται σπάνια.
Ένα 50% των ασθενών με γνωστά αυτοάνοσα νοσήματα (ρευματοειδή αρθρίτιδα, σύνδρομο Sjögren, συστηματικό ερυθηματώδη λύκο) έχουν θετικά anti-TPO.
Επίσης σε ασθενείς με νόσο Addison, ινσουλινοεξαρτώμενο σακχαρώδη διαβήτη (τύπου ι) και κακοήθη αναιμία ανευρίσκονται συχνά ΑΒTPO αντισώματα.
Συνιστάται η αποφυγή της επαφής με ιώδιο (Betadine, σκιαγραφικά, σκούρα αντιηλικά κλπ) και τακτική παρακολούθηση από ενδοκρινολόγο.
Θεραπεία: Η αύξηση των επιπέδων ABTPO δεν απαιτεί θεραπεία, παρά μόνο εάν συνδυάζεται με κλινική εκδήλωση υπο- υπερ-θυρεοειδισμού ή θυρεοειδίτιδας.
