Ορισμός
Τα αντιθυρεοειδικά αντισώματα είναι αυτοαντισώματα που στρέφονται κατά κάποιων αντιγόνων του θυρεοειδούς αδένα. Τα αντιγόνα αυτά είναι κυρίως η θυρεοειδική υπεροξειδάση (TPO), η θυρεοσφαιρίνη (TG), και ο υποδοχέας της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH-R). Αποτέλεσμα της δράσης των αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων είναι η υπερπαραγωγή θυρεοειδικών ορμονών (θυρεοτοξίκωση) ή μειωμένη σύνθεση τους και καταστροφή του αδένα (υποθυρεοειδισμός).
Τα αντιθυρεοσφαιρινικά αντισώματα (anti-Tg) ανήκουν κυρίως στην τάξη IgG και στρέφονται κατά της θυρεοσφαιρίνης (Tg).
Η θυρεοσφαιρίνη (Tg) είναι μια γλυκοπρωτεΐνη του θυρεοειδούς που παίζει ρόλο στη σύνθεση της τριιωδοθυρονίνης (Τ3) και της θυροξίνης (Τ4).
Τα Anti-Tg είναι παρόντα σε αυτοάνοσα νοσήματα του θυρεοειδούς καθώς και σε άλλες αυτοάνοσες παθήσεις.
Δράση
Η Θυρεοσφαιρίνη (Tg) είναι μία γλυκοπρωτεΐνη πού παράγεται αποκλειστικά από τα θυλακιώδη κύτταρα του θυρεοειδούς, συγκεντρώνεται στο κολλοειδές των θυλακίων και εκκρίνεται σε μικρές ποσότητες στην περιφερική κυκλοφορία.
H θυρεοσφαιρίνη αποτελεί το υπόστρωμα για την παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών. Σε αυτό το υπόστρωμα καθίσταται δυνατή η ένωση της τυροσίνης με τα μόρια ιωδίου.
Οι συνδυασμοί που προκύπτουν από την ένωση της τυροσίνης με ένα ή δύο μόρια ιωδίου, μας οδηγούν στη δημιουργία της MIT (Μονο-Ιωδινομένης Τυροσίνης) και της DIT (Δι-Ιωδινομένης Τυροσίνης). Από την ένωση δύο μορίων DIT προκύπτει η δημιουργία της Τ4 (με 4 άτομα Ιωδίου), ενώ μια DIT και μια ΜΙΤ δημιουργούν την Τ3 (με 3 άτομα Ιωδίου). Η απελευθέρωση των θυρεοειδικών ορμονών στη κυκλοφορία γίνεται μετά από επαναρρόφηση του κολλοειδούς από το θυρεοειδικό κύτταρο και πρωτεόλυση της θυρεοσφαιρίνης.
Τα αντισώματα Anti-Tg ανιχνεύονται σε αυτοάνοσες καταστάσεις του θυρεοειδούς όπως πχ νόσος Hashimoto, νόσος Graves, θυρεοειδίτιδα αλλά και σε καρκίνο του θυρεοειδούς.
Λόγω της ετερογένειας της θυρεοσφαιρίνης, έχουν ανιχνευτεί anti-Tg και σε άλλες νοσηρές καταστάσεις όπως σε ιδιοπαθή νόσο του Addison, σε κακοήθη αναιμία, σε ρευματολογικές παθήσεις και σε ορισμένους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι. Επίσης ενδέχεται να ανιχνευτούν σε ευθυρεοειδικούς ηλικιωμένους ασθενείς.
Σκοπός
Ο έλεγχος των αντιθυρεοσφαιρινικών αντισωμάτων χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με την εξέταση των αντισωμάτων έναντι της θυρεοειδικής υπεροξειδάσης (anti-TPO) και του υποδοχέα της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSI) για την διάγνωση και επιβεβαίωση θυρεοειδοπαθειών που προκαλούνται μέσω αυτοάνοσων διαδικασιών.
Παραγγελία εξέτασης επί συμπτωμάτων
Τα αυτοάνοσα νοσήματα του θυρεοειδούς που εκφράζονται μέσω της ανόδου των αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων είναι η νόσος Hashimoto, η νόσος Graves, η θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό και ο νεογνικός υποθυρεοειδισμός.
Τα συμπτώματα της νόσου Hashimoto είναι:
- Αύξηση βάρους
- Δυσανεξία στο ψύχος
- Μείωση εφίδρωσης, ξηροδερμία
- Βραδυκαρδία
- Δυσχέρεια στην κίνηση, ομιλία, σκέψη
- Απώλεια μνήμης, συγκέντρωσης
- Λήθαργος, υπνηλία
- Πτώση των άνω βλεφάρων
- Δυσκοιλιότητα
- Οιδηματώδες προσωπείο και άκρα
Τα συμπτώματα της νόσου Graves είναι:
- Απώλεια βάρους
- Δυσανεξία στη ζέστη
- Αυξημένη εφίδρωση
- Υπερκινητικότητα, τρόμο
- Υψηλός καρδιακός ρυθμός
- Μυική αδυναμία
- Διάρροιες
- Εξόαφθλμος και περικογχικό οίδημα
Τα συμπτώματα του συγγενή υποθυρεοειδισμού περιλαμβάνουν:
- Κοντό ανάστημα
- Ανεπαρκής αύξηση
- Διανοητική καθυστέρηση (κρετινισμός)
Τα συμπτώματα στη θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό εκδηλώνονται αντίστοιχα με τις φάσεις υπερλειτουργίας και υπολειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα.
Συσχετιζόμενες καταστάσεις
Στα νοσήματα του θυρεοειδούς με αυξημένα επίπεδα ΑΒΤΡΟ περιλαμβάνονται:
- Θυρεοειδίτιδα Hashimoto: Πρόκειται για σύνδρομο υπολειτουργίας του αδένα με συνεπακόλουθο την ανεπαρκή έκκριση των θυρεοειδικών ορμονών. Αποτελεί το συχνότερο αίτιο υποθυρεοειδισμού και χαρακτηρίζεται από οζώδη διόγκωση του αδένα. Συχνά συνυπάρχει με άλλα αυτοάνοσα. Εργαστηριακά χαρακτηρίζεται από μειωμένα επίπεδα Τ3, Τ4, υψηλά επίπεδα ΤSH, φυσιολογική ΤBG και παρουσία αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων κυρίως anti-TG και anti-TPO.
- Νόσος Graves: Η νόσος αναφέρεται στη συμμετρική διόγκωση και υπερλειτουργία όλου του αδένα. Αποτελεί το πιο συχνό αίτιο θυρεοτοξίκωσης και προσβάλει κυρίως νεαρά γυναίκες. Εργαστηριακά χαρακτηρίζεται από αυξημένα επίπεδα Τ3, Τ4, μειωμένη TSH στη πρωτοπαθή νόσο Graves-αυξημένη ΤSH στην δευτεροπαθή, φυσιολογική TBG και παρουσία αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων κυρίως ΤSI.
- Νεογνικός υποθυροειδισμός: Σπάνια κατάσταση που οφείλεται στην μεταφορά αντιθυρεοειδκών αντισωμάτων από τη μητέρα μέσω του πλακούντα. Εργαστηριακά χαρακτηρίζεται από μειωμένα επίπεδα Τ4, αυξημένη TSH, φυσιολογική TBG και παρουσία αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων, κυρίως TSI.
- Θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό: Συμβαίνει σε γυναίκες που έχουν γεννήσει. Έχει μία πρώτη φάση υπερθυρεοειδισμού διάρκειας 2-4 μηνών, όπου ο θυρεοειδής καταστρέφεται και απελευθερώνονται στο αίμα σε μεγάλες ποσότητες θυρεοειδικές ορμόνες (Τ3 και Τ4) και μία δεύτερη φάση υποθυρεοειδισμού, όπου ο θυρεοειδής δεν παράγει αρκετές ορμόνες και η γυναίκα εμφανίζει ο βρογχοκήλη. Εργαστηριακά στη πρώτη φάση χαρακτηρίζεται από αυξημένα επίπεδα Τ3, Τ4, μειωμένη TSH και στην δεύτερη μειωμένα επίπεδα Τ3, Τ4, υψηλά επίπεδα ΤSH και παρουσία αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων.
- Καρκίνος θυρεοειδούς: Περίπου 15-28% των ασθενών με καρκίνο του θυρεοειδούς παρουσιάζουν αντισώματα anti-Tg στην κυκλοφορία.
Δείγμα
Προετοιμασία
Δεν απαιτείται συγκεκριμένη προετοιμασία.
Φυσιολογικές τιμές
0-60 U/ml
Σχετικές εξετάσεις
T3, FT3, T4, FT4, TSH, AΒΤΡO, TSI, rT3 (ανάστροφη Τ3), TG, CT.
Περιορισμοί
Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, τα δείγματα ασθενών ενδέχεται να περιέχουν ετερόφιλα αντισώματα ή ανθρώπινα αυτο-αντισώματα ποντικού (ΗΑΜΑ), τα οποία μπορεί να δημιουργήσουν παρεμβολή.
Συνδυαστική ερμηνεία της εξέτασης
Αυξημένα επίπεδα anti-Tg και εικόνα υποθυρεοειδισμού συνιστούν τη διάγνωση της νόσου Hashimoto.
Αυξημένα επίπεδα anti-Tg και εικόνα υπερθυρεοειδισμού συνιστούν τη διάγνωση της νόσου Graves.
Σε ασθενείς με αυτοάνοση νόσο του θυρεοειδούς, υπάρχουν αντισώματα anti-Tg σε ποσοστό 80-100% των ασθενών με θυρεοειδίτιδα Hashimoto, σε 60-70% των ασθενών με νόσο του Graves και σε 10-20% των ασθενών με υποξεία θυρεοειδίτιδα.
Τι σημαίνει το αποτέλεσμα της εξέτασης και ποια η θεραπεία;
Μια αρνητική απάντηση σημαίνει πως δεν εντοπίστηκαν αντιθυρεοειδικά αντισώματα στον ορό του ασθενούς. Αν το αποτέλεσμα είναι θετικό για την παρουσία anti-TG, anti-TPO στον ορό αυτό σημαίνει πως ο εξεταζόμενος μάλλον πάσχει από θυρεοειδίτιδα Hashimoto.
Ο τίτλος των αντι-TG είναι ιδιαίτερα υψηλός στη θυρεοειδίτιδα Hashimoto, σε αντίθεση με άλλα θυρεοειδικά νοσήματα που είναι κατά μέσο όρο είναι χαμηλότερος. Δεν σχετίζεται με το στάδιο της νόσου ούτε μεταβάλλεται σημαντικά με την εξέλιξη και τη θεραπεία της.
Η αναζήτηση των αντιθυρεοσφαιρινικών αντισωμάτων συνήθως γίνεται σε συνδυασμό με την αναζήτηση αντισωμάτων έναντι της θυρεοειδικής υπεροξειδάσης (anti-TPO) και χρησιμεύει στη διάγνωση αυτοάνοσων παθήσεων του θυρεοειδούς αλλά και για τον έλεγχο πριν τη μέτρηση της θυρεοσφαιρίνης (Tg) στον ορό. Η μέτρηση των ανισωμάτων anti-Tg είναι εξαιρετικά χρήσιμη στην παρακολούθηση των επιπέδων Tg στον καρκίνο του θυρεοειδούς. Υψηλά επίπεδα anti-Tg μπορεί να δώσουν ψευδώς χαμηλά επίπεδα Tg (λόγω παρεμβολής στην εξέταση) και να επισκιάσουν πιθανή υποτροπή ή ύπαρξη υπολειμματικής καρκινικής νόσου.
Ο τίτλος των αντιθυρεοσφαιρινικών αντισωμάτων μπορεί να αυξηθεί σε:
- Αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία.
- Σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1.
- Κοκκιωματώδη ή νεανική λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτιδα.
- Θυρεοειδίτιδα Hashimoto.
- Νόσος Graves.
- Μυασθένεια gravis.
- Μη τοξική οζώδης βρογχοκήλη.
- Κακοήθη αναιμία.
- Ρευματοειδή αρθρίτιδα.
- Συνδρόμο Sjögren.
- Συστηματικό ερυθηματώδη λύκο.
- Καρκίνο του θυρεοειδούς.
- Νόσος του Addison
- Λήψη αντισυλληπτικών από του στόματος
- Ηλικιωμένους ασθενείς
Εάν ανιχνεύεται η παρουσία anti-Tg αλλά δεν υπάρχει διαταραχή της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα, αυτό σημαίνει ότι υπάρχει προδιάθεση για θυρεοειδοπάθεια. Συνιστάται η αποφυγή της επαφής με ιώδιο (Betadine, σκιαγραφικά, σκούρα αντιηλικά κλπ) και τακτική παρακολούθηση από ενδοκρινολόγο.
Θεραπεία: Η αύξηση των επιπέδων anti-Tg δεν απαιτεί θεραπεία, παρά μόνο εάν συνδυάζεται με κλινική εκδήλωση υπο- υπερ-θυρεοειδισμού ή θυρεοειδίτιδας.
