Test Ενεργοποίησης Βασεοφίλων - Ανίχνευση αλλεργίας στα εμβόλια της νόσου COVID-19
Η ανάπτυξη ανοσίας έναντι του ιού SARS-CoV-2 από τον γενικό πληθυσμό, μπορεί να επιτευχθεί κυρίως με τη συνδρομή της επίκτητης ανοσίας που θα προκύψει μέσω της διαδικασίας του εμβολιασμού.
Αλλεργικές αντιδράσεις και εμβόλιο Covid-19
Από την έναρξη των εμβολιασμών μέχρι σήμερα έχουν αναφερθεί μεμονωμένα περιστατικά αλλεργικών αντιδράσεων από εμβόλια για τον COVID-19. Σύμφωνα με το World Allergy Organization Journal έχει αναφερθεί ότι η συχνότητα αλλεργικών αντιδράσεων από το εμβόλιο Pfizer-BioNTech στις Η.Π.Α ήταν 1:200.000 δόσεις και στο εμβόλιο της Moderna 1:360.000.
Το 98% των «αλλεργικών» ατόμων σε κοινά αλλεργιογόνα δεν έχουν καμία αντίδραση μετά τον εμβολιασμό για τον COVID-19.
Οι αλλεργικές αντιδράσεις στα εμβόλια, γενικά, είναι σπάνιες με τη συχνότητα εμφάνισης αναφυλαξίας να εκτιμάται σε 1,31 ανά εκατομμύριο δόσεων. Αφορούν σε συγκεκριμένες ουσίες (έκδοχα) που προστίθενται κατά την κατασκευή των εμβολίων προκειμένου να επιτευχθεί ενίσχυση της σταθερότητας και τη διάρκειας ζωής των χημικών συστατικών των εμβολίων.
Σήμερα, μέσω της Μοριακής Διάγνωσης και της εφαρμογής των ειδικών πρωτοκόλλων της Κυτταρομετρίας Ροής, υπάρχει η δυνατότητα προληπτικού ελέγχου διερεύνησης αντιδράσεων υπερευαισθησίας (αλλεργίας) στα έκδοχα των εμβολίων κατά της νόσου COVID-19.
Η ειδική αυτή εξέταση ονομάζεται “Δοκιμασία Ενεργοποίησης των Βασεόφιλων” – Basophile Activation Test (BAT).
Υπάρχουν τρία έκδοχα των εμβολίων που μπορεί να προκαλέσουν άμεσου τύπου αλλεργικές αντιδράσεις, όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα:
Συνοπτικός πίνακας των εμβολίων κατά του ιού SARS-COV-2 με τα αντίστοιχα έκδοχα
| Όνομα εμβολίου και εταιρεία | Πλατφόρμα | Έκδοχο |
|---|---|---|
| BNT162b2 (Comirnaty®) (Pfizer-BioNTech) | mRNA-based vaccine | PEG-2000 (polyethylene glycol-2000) |
| mRNA-1273 (Moderna) | mRNA-based vaccine | PEG 2000-DMG (1,2-dimyristoyl-rac-glycero-3-methoxypolyethylene glycol-2000) |
| ChAdOx1 (Oxford-AstraZeneca) | Adenovirus vector | Polysorbate 80 |
| Ad26.COV2.S (Johnson & Johnson) | Adenovirus vector | Polysorbate 80 |
Ποια άτομα έχουν ένδειξη να εξετασθούν για αλλεργία στα εμβόλια κατά του κορωνοϊού;
Σύμφωνα με την ελληνική αλλεργιολογική εταιρεία ΕΑΑΚΑ προτείνεται να εξεταστούν οι ακόλουθες κατηγορίες ασθενών:
| Συστάσεις ΕΑΑΚΑ |
|---|
| Αντίδραση σε προϊόντα που περιέχουν PEG, όπου η ευαισθητοποίηση στα δραστικά συστατικά έχει αποκλειστεί. |
| Αντίδραση σε σκευάσματα εντέρου που περιέχουν PEG. |
| Επαναλαμβανόμενες αντιδράσεις σε άσχετα μεταξύ τους φάρμακα και προϊόντα. Μερικές φορές φέρουν τη διάγνωση «ιδιοπαθής αναφυλαξία». |
| Αντίδραση μόνο σε ορισμένες εμπορικές ονομασίες ή δόσεις των ίδιων φαρμάκων και κατά συνέπεια όχι στη δραστική ουσία (συνεπώς πιθανή αντίδραση σε έκδοχα συγκεκριμένης εμπορικής έκδοσης φαρμάκου). |
| Αντιδράσεις μετά από επεμβατικές διαδικασίες ή περιεγχειρητικούς χειρισμούς. |
| Άτομα με ιστορικό αλλεργικών αντιδράσεων σε προηγούμενους εμβολιασμούς ή/και σύνδρομο ενεργοποίησης μαστοκυττάρων/ιδιοπαθή αναφυλαξία. |
Ποιά άτομα δικαιούνται απαλλαγή εμβoλιασμού κατά της νόσου Covid-19;
Σύμφωνα με το άρθρο 2 της Υπουργικής απόφασης με ΦΕΚ Τεύχος B’ 3794/13.08.2021 :
Εξαιρούνται από την εφαρμογή του υποχρεωτικού μέτρου του εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού COVID-19 τα φυσικά πρόσωπα, ως προς τα οποία συντρέχουν οι ακόλουθοι λόγοι:
| Υπουργική Απόφαση |
|---|
| Φυσικά πρόσωπα, τα οποία εμφάνισαν σοβαρή αλλεργική αντίδραση (π.χ. αναφυλαξία) μετά τη χορήγηση προηγούμενης δόσης του εμβολίου. Στην περίπτωση αυτή, πρέπει να προσκομίζεται στην αρμόδια υγειονομική επιτροπή γνωμάτευση ειδικού ιατρού αλλεργιολόγου, η οποία πιστοποιεί τη σοβαρότητα της αντίδρασης, τον χρόνο εκδήλωσης και τη διάρκεια αυτής, καθώς και τον συσχετισμό της με συγκεκριμένο εμβόλιο κατά του κορωνοϊού COVID-19. |
| Φυσικά πρόσωπα με διαγνωσμένη αλλεργία (με invivo δερματικές ή in vitro δοκιμασίες διέγερσης βασεοφίλων) σε συστατικό του εμβολίου και ιδίως στα ακόλουθα συστατικά: πολυαιθυλενογλυκόλη (PEG) 2000, για τα εμβόλια των Pfizer/BioNTech (Comirnaty) και Moderna (Spikevax) και πολυσορβικό 80 (polysorbate 80), για τα εμβόλια των AstraZeneca (Vaxzevria) και Johnson & Johnson (Janssen). Στην περίπτωση αυτή, προσκομίζεται στην αρμόδια υγειονομική επιτροπή γνωμάτευση ειδικού ιατρού αλλεργιολόγου, η οποία πιστοποιεί τη διάγνωση της αλλεργίας και τη σοβαρότητα της αντίδρασης στο κατονομαζόμενο, ανά περίπτωση, συστατικό συγκεκριμένου τύπου εμβολίου κατά του κορωνοϊού COVID-19. |
| Φυσικά πρόσωπα που εμφάνισαν σύνδρομο θρόμβωσης με θρομβοπενία (Thrombosis with Thrombocytopenia Syndrome -TTS) μετά την πρώτη δόση των εμβολίων Astra Zeneca και Janssen/Johnson & Johnson κατά του κορωνοϊού COVID-19. Στην περίπτωση αυτή, προσκομίζεται στην αρμόδια υγειονομική επιτροπή γνωμάτευση ειδικού ιατρού, η οποία πιστοποιεί την εμφάνιση του συνδρόμου θρόμβωσης, καθώς και τον χρόνο εκδήλωσής της μετά την πρώτη δόση εμβολίου κατά του κορωνοϊού COVID-19. Ως αντένδειξη και λόγος εξαίρεσης από τον εμβολιασμό, μπορεί να εξετάζεται από την επιτροπή άλλη, ισοδύναμα σοβαρή με τις ανωτέρω, ανεπιθύμητη ενέργεια, που αποδίδεται χρονικά από τον θεράποντα ιατρό με συγκεκριμένη επιστημονική τεκμηρίωση στην πρώτη δόση του εμβολίου. Στην περίπτωση αυτή, η αρμόδια επιτροπή αξιολογεί τη σοβαρότητα της ανεπιθύμητης ενέργειας, καθώς και τον συσχετισμό της με συγκεκριμένο τύπο εμβολίου ή με όλα τα υφιστάμενα εμβόλια. |
| Φυσικά πρόσωπα με ιστορικό θρομβοπενίας οφειλόμενης στην ηπαρίνη (heparininduced thrombocytopenia), ή με ιστορικό αντιφωσφολιπιδικού συνδρόμου (antiphospholipid syndrome-APS), ή με σύνδρομο διαφυγής τριχοειδών (capillary leak syndrome). Στην περίπτωση αυτή προσκομίζεται στην αρμόδια υγειονομική επιτροπή γνωμάτευση ειδικού ιατρού, η οποία πιστοποιεί την ύπαρξη του συνδρόμου, την επίπτωσή του στην υγεία του αιτούντος και την αντένδειξη συγκεκριμένου ή κάθε τύπου εμβολίου κατά του κορωνοϊου COVID-19, με συγκεκριμένη επιστημονική τεκμηρίωση. |
| Φυσικά πρόσωπα με ιστορικό μυοκαρδίτιδας πριν από τον εμβολιασμό κατά του κορωνοϊού COVID-19, εφόσον προσκομίζεται ιατρική βεβαίωση από ειδικευμένο ιατρό καρδιολόγο με πλήρη αναφορά της βαρύτητας της πάθησης, της εξέλιξης της αποκατάστασης και παράλληλη αναφορά ειδικών λόγων εξαίρεσης ή εξαίρεσης για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα που αξιολογούνται από την αρμόδια υγειονομική επιτροπή. Φυσικά πρόσωπα με ιστορικό περικαρδίτιδας πριν τον εμβολιασμό κατά του κορωνοϊού COVID-19 δεν εξαιρούνται από αυτόν. |
BAT Test
Το τεστ ΒΑΤ διενεργείται για τρία συστατικά, με δύο διαφορετικές παραγγελίες ανάλογα με το εμβόλιο.
| Test BAT αναλόγως του εμβολίου | ||
|---|---|---|
| 1 | PEG-2000 | BAT στο PEG |
| 2 | PEG-DMG-2000 | |
| 3 | POLYSORBATE-80 | BAT στο POL-80 |
Οδηγίες
Οι οδηγίες πριν την εξέταση Δοκιμασίας Διέγερσης Βασεόφιλων είναι:
- Αποχή λήψης: στεροειδών, κυκλοσπορίνη Α, χρωμογλυκικό οξύ και αποφυγή χρήσης κορτιζόνης για τουλάχιστον 24 ώρες.
- Η εξέταση πρέπει να γίνει μακριά από οποιαδήποτε λοίμωξη (βακτηριακή ή ιική) 3 με 4 εβδομάδες.
- Απουσία αλλεργικής αντίδρασης τουλάχιστον 3 με 4 εβδομάδες.
H αιμοληψία για την εξέταση ΒΑΤ προγραμματίζεται κατόπιν ραντεβού στο τηλ: 2610275556, Δευτέρα Τετάρτη και Παρασκευή αποκλειστικά κατά τις πρωϊνές ώρες.
