Ορισμός
Η τριιωδοθυρονίνη (Τ3) είναι μια ορμόνη που παράγεται σε μικρές ποσότητες από το θυρεοειδή αδένα αλλά και τους περιφερικούς ιστούς από μετατροπή της θυροξίνης (Τ4), μετά από την επίδραση της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH), η οποία παράγεται στην υπόφυση. Η δεσμευμένη μορφή ονομάζεται ολική Τ3 και η μη δεσμευμένη / δραστική μορφή ονομάζεται ελεύθερη Τ3 (FT3).
Δράση
Η βιολογικώς δραστική Τ3 διεγείρει το βασικό μεταβολικό ρυθμό, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης των υδατανθράκων και των λιπιδίων, την πρωτεϊνική σύνθεση, την απελευθέρωση ασβεστίου από τα οστά και τον μεταβολισμό των βιταμινών. Στα βρέφη, η Τ3 διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και ωρίμανση του κεντρικού νευρικού συστήματος. Το 99,7% της Τ3 που κυκλοφορεί στο αίμα είναι συνδεδεμένη με μια πρωτεΐνη (κυρίως με την δεσμευτική σφαιρίνη της θυροξίνης (thyroxine-binding globulin -TBG, καθώς και με την αλβουμίνη) και η υπόλοιπη κυκλοφορεί ελεύθερη (FT3 – μη συνδεδεμένη).
Σκοπός
Η μέτρηση της ολικής τριιωδοθυρονίνης (Τ3), χρησιμοποιείται για τον έλεγχο της θυρεοειδικής λειτουργίας και ως συμπληρωματική εξέταση για τον έλεγχο του υπερθυρεοειδισμού σε ασθενείς με χαμηλές τιμές TSH και φυσιολογικά επίπεδα θυροξίνης (Τ4) -> τοξίκωση από τριιωδοθυρονίνη. Η εξέταση για την Τ3 ζητείται σε συνδυασμό ή μετά από μη φυσιολογικά αποτελέσματα εξέτασης Τ4 και TSH.
Παραγγελία εξέτασης επί συμπτωμάτων
- Ανησυχία
- Απώλεια βάρους
- Τρόμος χεριών
- Αυξημένος καρδιακός ρυθμός
- Διόγκωση των ματιών
- Δυσκολία στον ύπνο
- Κούραση
- Χαμηλή ανοχή στη θερμότητα
- Πιο συχνές κινήσεις του εντέρου
Συσχετιζόμενες καταστάσεις
Στα νοσήματα του θυρεοειδούς με διαταραχή της τιμής της Τ3 περιλαμβάνονται:
- Υποθυρεοειδισμός: υπολειτουργία του θυρεοειδούς, μετεγχειρητικός ή μετά από ακτινοβολία
- Υπερθυρεοειδισμός: Υπερλειτουργία του θυρεοειδούς από νόσο Graves, πολυοζώδη τοξιική βρογχοκήλη, τοξικό αδένωμα, υποξεία θυρεοειδίτιδα ή εξ’ιωδιούχων.
- Υποξεία θυρεοειδίτιδα: οξεία φλεγμονή του θυρεοειδικού παρεγχύματος συνήθως ιογενούς αιτιολογίας.
- Θυρεοειδίτιδα Hashimoto: Πρόκειται για σύνδρομο υπολειτουργίας του αδένα με συνεπακόλουθο την ανεπαρκή έκκριση των θυρεοειδικών ορμονών. Αποτελεί το συχνότερο αίτιο υποθυρεοειδισμού και χαρακτηρίζεται από οζώδη διόγκωση του αδένα. Συχνά συνυπάρχει με άλλα αυτοάνοσα. Εργαστηριακά χαρακτηρίζεται από μειωμένα επίπεδα Τ3, Τ4, υψηλά επίπεδα ΤSH, φυσιολογική ΤBG και παρουσία αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων κυρίως anti-TG και anti-TPO.
- Νόσος Graves: Η νόσος αναφέρεται στη συμμετρική διόγκωση και υπερλειτουργία όλου του αδένα. Αποτελεί το πιο συχνό αίτιο θυρεοτοξίκωσης και προσβάλει κυρίως νεαρά γυναίκες. Εργαστηριακά χαρακτηρίζεται από αυξημένα επίπεδα Τ3, Τ4, μειωμένη TSH στη πρωτοπαθή νόσο Graves-αυξημένη ΤSH στην δευτεροπαθή, φυσιολογική TBG και παρουσία αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων κυρίως ΤSI.
- Νεογνικός υποθυροειδισμός: Σπάνια κατάσταση που οφείλεται στην μεταφορά αντιθυρεοειδκών αντισωμάτων από τη μητέρα μέσω του πλακούντα. Εργαστηριακά χαρακτηρίζεται από μειωμένα επίπεδα Τ4, αυξημένη TSH, φυσιολογική TBG και παρουσία αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων, κυρίως TSI.
- Θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό: Συμβαίνει σε γυναίκες που έχουν γεννήσει. Έχει μία πρώτη φάση υπερθυρεοειδισμού διάρκειας 2-4 μηνών, όπου ο θυρεοειδής καταστρέφεται και απελευθερώνονται στο αίμα σε μεγάλες ποσότητες θυρεοειδικές ορμόνες (Τ3 και Τ4) και μία δεύτερη φάση υποθυρεοειδισμού, όπου ο θυρεοειδής δεν παράγει αρκετές ορμόνες και η γυναίκα εμφανίζει ο βρογχοκήλη. Εργαστηριακά στη πρώτη φάση χαρακτηρίζεται από αυξημένα επίπεδα Τ3, Τ4, μειωμένη TSH και στην δεύτερη μειωμένα επίπεδα Τ3, Τ4, υψηλά επίπεδα ΤSH και παρουσία αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων.
Δείγμα
Αιμοληψία – φλεβικό αίμα
Προετοιμασία
Δεν απαιτείται συγκεκριμένη προετοιμασία. Εάν ο εξεταζόμενος βρίσκεται σε θεραπευτική αγωγή, καλό είναι να πραγματοποιηθεί η αιμοληψία πριν τη λήψη της προγραμματισμένης θεραπευτικής δόσης.
Ρύθμιση
Αύξηση: Αυξάνεται σε περίπτωση υπερθυρεοειδισμού, Τ3 τοξίκωση, κύηση, λήψη οιστρογόνων ή αντισυλληπτικών, ψυχιατρικά νοσήματα, διαβίωση σε μεγάλα υψόμετρα.
Μείωση: Μειώνεται σε υποθυρεοειδισμό, χρόνια μη θυρεοειδική νόσο, νευρική ανορεξία, εκλαμψία, μεγάλη ηλικία, ιωδοπενική βρογχοκήλη, κίρρωση του ήπατος, νεφρική ανεπάρκεια, μυξοίδημα, παχυσαρκία, αιμοκάθαρση, έντονη και παρατεταμένη νηστεία, θυρεοειδεκτομή και σε λήψη Angoron, ανδρογόνων, αντιθυρεοειδικών φαρμάκων, δεξαμεθαζόνης, ενώσεων λιθίου, φαινυτοΐνης, προπρανολόλης, προπυλθειοουρακίλης, σαλικυλικών, βαλπροϊκού οξέος.
Φυσιολογικές τιμές
Συντελεστής μετατροπής στο SI x 1.536 nmol/L ( Πίνακας μετατροπής )
| Κατηγορία | Τ3 (ng/ml) |
|---|---|
| Ομφάλιος λώρος | 0.2 – 0.8 |
| Νεογέννητα | 0.2 – 1.0 |
| 1- 7 ημερών | 1.0 – 4.7 |
| 8 ημερών – 1 έτους | 1.0 – 2.4 |
| 1 – 9 ετών | 1.0 – 2.6 |
| 10 – 15 ετών | 0.8 – 2.1 |
| Ενήλικες | 0.7 – 2.0 |
| Κύηση | 0.9 – 2.7 |
Σχετικές εξετάσεις
FT3, T4, TSH, FT4, ABTPO, ANTI-TG, rT3 (ανάστροφη Τ3)
Περιορισμοί
Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, τα δείγματα ασθενών ενδέχεται να περιέχουν ετερόφιλα αντισώματα, τα οποία μπορεί να δημιουργήσουν παρεμβολή. Αυτό συνήθως συμβαίνει όταν υπάρχει συστηματική έκθεση σε ζώα ή προϊόντα ζωϊκού ορού.
Συνδυαστική ερμηνεία της εξέτασης
Αυξημένα ή μειωμένα επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών υποδεικνύουν την έλλειψη ισορροπίας μεταξύ απαιτήσεων και παραγωγής τους, χωρίς όμως να υποδεικνύουν τι προκαλεί την υπερπαραγωγή ή την ανεπάρκεια τους. Συνήθως είναι αυξημένη σε υπερθυρεοειδισμό και ελαττωμένη σε υποθυρεοειδισμό, μη θυρεοειδική χρόνια νόσο και σε λήψη Angoron.
| TSH | T4 | T3 | Ερμηνεία |
|---|---|---|---|
| Υψηλή | Φυσιολογική | Φυσιολογική | Ήπιος (υποκλινικόςς) Υποθυρεοειδισμός |
| Υψηλή | Χαμηλή | Χαμηλή ή Φυσιολογική | Υποθυρεοειδισμός |
| Χαμηλή | Φυσιολογική | Φυσιολογική | Ήπιος (υποκλινικός) Υπερθυρεοειδισμός |
| Χαμηλή | Υψηλή ή Φυσιολογική | Υψηλή ή Φυσιολογική | Υπερθυρεοειδισμός |
| Χαμηλή | Χαμηλή ή Φυσιολογική | Χαμηλή ή Φυσιολογική | Μη τυπική θυρεοειδική νόσος, Σπάνιος δευτερογενής υποθυρεοειδισμός (υποφυσιακός) |
Τι είναι η ανάστροφη Τ3;
Η ανάστροφη Τ3 (reverseT3 ή RT3 ή REVT3) είναι μια βιολογικά αδρανής μορφή της Τ3. Φυσιολογικά, όταν η Τ4 μετατρέπεται σε Τ3 στον οργανισμό, ένα ποσοστό της βρίσκεται στη μορφή RT3. Όταν ο οργανισμός βρίσκεται σε κατάσταση στρες (stress), όπως στην περίπτωση σοβαρής ασθένειας, τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών ενδέχεται να βρίσκονται εκτός του φυσιολογικού εύρους τιμών ακόμα και αν δεν υπάρχει κάποια θυρεοειδική νόσος. Η RT3 μπορεί να αυξηθεί σε μη θυρεοειδικές καταστάσεις, ιδιαιτέρως σε στρες και ασθένειες. Γενικά συνιστάται να αποφεύγεται η εξέταση των θυρεοειδικών ορμονών σε νοσηλευόμενους ασθενείς ή να αναβληθεί η εξέταση έως ότου ο ασθενής αναρρώσει από κάποια οξεία λοίμωξη. Η χρήση της RT3 παραμένει αμφιλεγόμενη και η χρήση της δεν συνιστάται ευρέως.
